İDRAR KAÇIRMA TEDAVİSİ

Üriner inkontinans, yani halk arasında dile getirilen “idrar kaçırma” mesanenizin istemeyerek istemsiz olarak idrarınızı tutamama durumudur. İdrarınızı tutamadığınızda, idrarınız dışarıya akar. Kadınlarda bu durum daha sık görülür. Genelde, idrar kaçırma şikâyeti bayanlarda belirli bir yaştan sonra başlar.

Hiç doğum yapmamış kadınlarda idrar kaçırma görülme olasılığı vardır. Bunun nedeni ise, kronik kabızlık ve aşırı kilolu olmaktır. Aşırı kilo pelvik taban kaslarını zorladığından dolayı bu bir süre sonra idrar kaçırmaya neden olabilmektedir. Aslında bu durum çok sayıda genç kadının fiziksel ve psikolojik olarak yaşam kalitesini de düşürebilmekte ve cinsel hayatını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. İdrar kaçırma nedenleri birçok sebebe bağlı olarak meydana gelebilmektedir.

Mesanede oluşabilecek enfeksiyonlar, vajina enfeksiyonları, mesane taşları, zorlu doğumlar, hormonsal değişimler, mesane tümörleri, sinirsel hastalıklar, mesane çıkışı tıkanıklıkları idrar kaçırmanın nedenlerindendir.

İdrar kaçırma bir hastalık değildir, sağlık sorunu belirtisidir. Altta yatan ciddi bir durumun habercisi olabilir ve yaşla ilgili rahatsızlık olarak düşünülmemelidir. Çünkü, idrar kaçırma şikayetlerinin büyük kısmı üreme çağındaki kadınlarda da görülebilmektedir. Başka koşullar da şikayetlerinize bu yönde katkıda bulunabilir. Bunları sıralamak gerekirse;

• Mesane kaslarınızın idrarı tutabilme gücünün azalması,
• Mesane kaslarınızın aşırı çalışıyor olması,
• Mesane üzerinde etki gösteren sinir sisteminin hasara uğramış olması
• Mesaneniz düzgün çalıştığı halde bacaklarınız, omurganız yani kas iskelet sisteminiz hareketlerinizi kısıtlıyor diyebiliriz.

Ayrıca, gün içerisinde aşırı miktarda alınan çay, kahve vs. içecekler idrara sıkışmanıza yol açabildiği gibi, bazı sağlık sorunlarınız da idrar kaçırmanıza neden olabilir:

• İdrar yolu iltihabı gibi bakteri kaynaklı hastalık geçirmeniz,
• Amfizem, kistik fibrozis gibi ciddi solunum hastalıkları yaşamanız,
• Diüretik gibi mesaneyi fazla çalıştıran ilaçları kullanmanız,
• Uzun ve sancılı bir doğurma süreci yaşamış olmanız/ Anne olma yaşınızın ileri olması/ Birden fazla doğum yapmış olmanız,
• Menopoz gibi sebeplerle mesane kaslarınızın elastikiyetinin azalması,
• Mesanenizi sıkıştırmaya yol açan kabızlık durumunu sık sık yaşamanız,
• Orta yaş ve üzeri olmanız
• Aktif hareket etmenizi engelleyecek düzeyde aşırı kilolu olmanız,
• Belirtileri arasında sık sık idrara çıkma durumu olan diyabetten muzdarip olmanız,
• Leğen kemiğinizi kıran veya omurganızda sakatlığa yol açan bir kaza geçirmiş olmanız,
• Tuvalete ulaşmada sorun yaşamanıza sebep olan romatizma hastalıklarınızın olması veya kas kontrolünü yitirebildiğiniz Multipl skleroz gibi bir hastalığa sahip olmanız idrara sıkışmanıza neden olabilir, bu durumda mesanenizin idrar tutma görevini sağlıklı şekilde yerine getirmesine engel olabilmektedir.

Yine; anne, baba gibi yakınlarınızın öykülerinde, mesaneyi kontrol eden sinir sisteminin düzgün çalışmasını etkileyen Alzheimer, Parkinson, Demans D1 gibi hastalıkların olması idrar kaçırma şikayetlerinin gelişmesine sebep olabilir.

İdrar kaçırma probleminiz günlük hayatınızın bir parçası olup, yaşam kalitenizi de etkileyen bir sağlık sorunudur. Utanmanız ya da endişelenmenizi gerektirecek bir durum değildir.

• İdrara sıkışma ihtimali nedeniyle, arkadaşlarınızla dışarda buluşmanıza engel olabilmekte,
• Kendinizi yaşlı ve bir çocuk gibi hissetme,
• Acaba kokuyor muyum? diye iç çamaşırlarınızı sık sık değiştirmek zorunda kalmanız,
• Misafirliğe gitmeye veya misafir kabul etmeye utanıyorum; fark ederler mi diye çok kaygılanmanız,
• Yalnızlaşma duygusuyla birlikte, depresyon yaşamanız,
• Özellikle geceleri sık sık tuvalete gitme ihtiyacı duyduğunuz halde, düşme tehlikesi korkusuyla, endişeler yaşamanız idrar kaçırma problemleri ile bağlantılıdır.

İdrar Kaçırma Tipleri

Stres inkontinansı

Stres tipi idrar kaçırmada, karın üzerinde basınç oluşturan hapşırma, gülme ve öksürme gibi fiziksel eforu tanımlar.Stres üriner inkontinans genç kadınlarda idrar kaçırmanın en yaygın sebebidir ve yaşlı kadınlarda ise, en sık ikinci nedendir diyebiliriz. Doğumun zorlu geçmiş olması, büyük bebek doğurma, anne olma yaşının ileri olması, doğumdan yıllar sonra bile stres tipi idrar kaçırma yaşanmasına neden olabilmektedir. Kadınlarda, menopozla birlikte yaşlanma süreci de bu tip idrar kaçırma şikayetine yol açabilir. Ayrıca, sık sık öksürmeye neden olan amfizem, kistik fibrozis gibi ciddi solunum hastalıkları da stres tipi idrar kaçırmaya neden olabilmekte ve stres tipi idrar kaçırma mesane kaslarınızın zayıflamasına bağlı olarak gelişmektedir.

Aşırı aktif mesane (Sıkışma tipi idrar kaçırma)

Bazen mesaneniz tam olarak dolmadığı halde tuvalete sıkışmış gibi hissedebilirsiniz. Sıkışmayı tuvalete yetişememe takip ederse idrarınızı kaçırarak sıkışma tipi idrar kaçırmaya maruz kalırsınız. Sıkışma durumu her zaman idrar kaçırmanıza neden olmasa da, arkadaşlarınızda toplandığınız bir mekanda veya bir iş toplantısında tuvalete yetişme ihtiyacı nedeniyle iş ve sosyal yaşamınızın kesintiye uğramasına yol açabilir. Özellikle kadınlarda, sistit ve erkeklerde prostatit gibi mikropların neden olduğu idrar yolu hastalıkları, mesanede taş olması, iyi huylu prostat büyümesi, prostat kanseri tedavisi, multipl skleroz, parkinson gibi kas ve sinir sistemini etkileyen hastalıkların varlığı sıkışma tipi idrar kaçırmaya neden olabilir. Sıkışma tipi idrar kaçırma, mesane kaslarının zayıflamasına bağlı olarak gelişen stres tipi idrar kaçırmanın tersine, mesane kaslarının aşırı aktif çalışmasından kaynaklanmaktadır.

Karışık tip idrar kaçırma

Karışık idrar kaçırma, mesane kaslarının zayıflamasına bağlı olarak gelişen “stres tipi idrar kaçırma” ile mesane kaslarının aşırı aktif çalışmasından kaynaklanan “sıkışma tipi idrar kaçırma” belirtilerini bir arada yaşıyorsanız kadınlarda idrar kaçırmanın en yaygın problemidir.Kadınlarda daha sık görülse de, prostat ameliyatı geçirmiş erkekler ve düşkün yaşlılar da karışık tip idrar kaçırmadan şikayetçi olabilirler.

Taşma tipi idrar kaçırma

Mesaneniz kasılırken idrar çıkışı için gevşemesi gereken mesane kapağınız yeterince gevşeyemediği için her idrara çıkışınızda mesanenizin tam olarak boşalmadığını hissedebilirsiniz.  Genelde, yaşlı bireylerde görülür. Mesanede kalan bir miktar idrar, idrar torbası üzerinde sürekli baskı oluşturur. Bu durum idrarınızın kaçmasına neden olur. Bu tip idrar kaçırmaya “taşma tipi idrar kaçırma” diyebiliriz. Rahimin olması gerektiği yerden aşağıya düşmüş olması, şeker hastalığı nedeniyle mesaneyi kontrol eden sinirlerin harabiyeti, omurilik yaralanmaları gibi mesaneyi yöneten sinir hücrelerinin hasarlanması taşma tipi idrar kaçırma nedenleri arasında sayabiliriz.

Fonksiyonel tip idrar kaçırma

Mesaneniz iyi çalışmasına rağmen yaşadığınız romatizma hastalıkları sebebiyle hareket etmede zorlanabilir ve tuvalete yetişemeyerek idrarınızı kaçırabilirsiniz. Bu tür şikayetlere fonksiyonel tip idrar kaçırma problemi diyebiliriz. Demanslı, Alzhmeimer ve inme gibi sinir sistemi sağlığı sorunları olan bu hastalarda daha sık olmakta ve bunlar tuvalete gitmeyi unuttukları için mesanelerinin dolduğunu bile fark etmezler.

Refleks tip idrar kaçırma

Refleks tip idrar kaçırma, herhangi bir uyarı durumu olmadan istemsiz bir şekilde idrar kaçırma durumudur. Özellikle, sinir sistemi hasarına yol açan hastalıklar, omurilik yapısını etkileyen kazalar, radyoterapi gibi sinir sisteminde yan etkilere yol açan tıbbi müdahaleler bu tip idrar kaçırmaya neden olabilmektedir.

Demans, Alzheimer, inme gibi tuvalete gitmeyi düşünmeye ve harekete geçmeye engel olan sağlık sorunları olan kişilerde ve omurilik yaralanmaları gibi mesaneyi yöneten sinir hücrelerinin hasarlanmasına yol açan kazalara maruz kalmış yakınlarınızda idrar kaçırma şikayetlerinin yanı sıra dışkı kaçırma da görülebilir.

Yukarıda saydığımız yaşam kalitenizi etkileyen bu endişeleri yaşamak zorunda değilsiniz. Bir yolu her zaman vardır. Bunun için ilk basamak olarak kendi alanında deneyimli kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ve üroloji uzmanına başvurmalıdır. İnkontinans ile başvuran kadınların pelvik muayenesi yapılmalıdır. Bununla birlikte, özellikle yaşlı kadınlarda katkıda bulunmuş faktörler ve altta yatan durumların saptaması için sıklıkla kontrolleri yapılmalıdır. Üriner inkontinans hem genç hem de yaşlı insanlarda ağır sıkıntı yaratan ve bazen hayatı tehdit eden hastalığın tek belirleyici semptomu olabilir. Bu nedenle değerlendirme yaparken, nörolojik durumlar, mesane kanserleri ve uyku apnesini gözlenmelidir.

Genellikle ilk cerrahi girişimin başarı şansı oldukça yüksektir. Hastanın, yaşı, kilosu, menapozal durumu, inkontinansın tipi ve beraberinde eşlik eden sarkma derecesi cerrahın kişisel seçimine bağlı olmaktadır. Ameliyat tipinin seçiminde; hastanın genel durumu, üretranın testlerde hareketlilik durumu, ameliyat öncesi ürodinamik parametreler, cerrahi deneyim ve uygulanacak tekniğin olası komplikasyonları göz önünde bulundurulur.

Günümüzde idrar kaçırma sorununda ameliyatız tedaviler ilk basamak olarak uygulanır. Pelvik taban kaslarının eksersizleri (Kegel eksersizleri),üretra çıkışında düzelmenin sağlanması için hastalara lokal östrojen hormonunun uygulanması ve menopoz döneminde olanlar için fitil, krem veya jel şeklinde lokal östrojen uygulaması faydalı olmaktadır. Yine, ağızdan alınan ilaç tedavileri ile alıcı hücreler uyarılarak mesanenin çıkış direnci artırılmaktadır. Çok ileri düzeyde sarkma şikâyeti olmayan hastalarda lazerle vajina daraltma ve idrar kaçırma tedavileri de uygulanabilmektedir.

İdrar Kaçırma Tedavisi Ankara

Yukarıda saydığımız yaşam kalitenizi etkileyen bu endişeleri yaşamak zorunda değilsiniz. Bir yolu her zaman vardır. Bunun için ilk basamak olarak kendi alanında deneyimli kadın hastalıkları ve doğum uzmanı veya üroloji uzmanına başvurulmalıdır. İnkontinans nedeniyle başvuran kadınlarınöncelikli olarak pelvik muayenesi yapılmalıdır. Bununla birlikte, özellikle yaşlı kadınlarda katkıda bulunmuş faktörler ve altta yatan durumların saptaması için sıklıkla kontrolleri yapılmalıdır. Üriner inkontinans hem genç hem de yaşlı insanlarda ağır sıkıntı yaratan ve bazen hayatı tehdit eden hastalığın tek belirleyici semptomu olabilir. Bu nedenle değerlendirme yaparken, nörolojik durumlar, mesane kanserleri ve uyku apnesini gözlenmelidir.

Günümüzde idrar kaçırma sorununda ameliyatsız tedaviler ilk basamak olarak uygulanır. Pelvik taban kaslarının eksersizleri (Kegel eksersizleri),üretra çıkışında düzelmenin sağlanması için hastalara lokal östrojen hormonunun uygulanması ve menopoz döneminde olanlar için fitil, krem veya jel şeklinde lokal östrojen uygulanması faydalı olmaktadır. Yine, ağızdan alınan ilaç tedavileri ile alıcı hücreler uyarılarak mesanenin çıkış direnci artırılmaktadır. Çok ileri düzeyde sarkma şikâyeti olmayan hastalarda lazerle vajina daraltma ve idrar kaçırma tedavileri de uygulanabilmektedir.

İdrar Kaçırmada Konservatif Tedavisi

"Yaşam tarzı değişiklikleri, fizik tedavi, anti inkontinans cihazlar"

Bu tedavide ilk basamak mesane rehabilitasyonudur. Hafif ve orta derecede semptomu olanlar, stres tipi idrar kaçırma için cerrahi tedavi bekleyenler, cerrahi tedaviyi kabul etmeyenler, gebelik düşünenler ve cerrahi müdahaleye uygun olmayan hastalar için uygun tedavi yöntemidir. Yaşam tarzı değişikliğinden işeme programlarına, mesane eğitiminden pelvik taban kas egzersizlerine dek farklı yöntemleri kapsamaktadır. Hasta obez ise, kilo vermesi önerilir. Bunun yanı sıra kafein alımının kısıtlanması, aşırı sıvı alınıyorsa azaltılması, liften zengin diyetle tedavisi, sigaranın kesilmesi, öksürük ve pulmoner hastalıkların tedavisi, ağır egzersizlerden kaçınma, düzenli işeme sayabiliriz. Hastadan öncelikli olarak 24 saat boyunca idrara çıkma günlüğü tutulması istenir ve bu veriler doğrultusunda hastanın bir günlük sıvı alımı ve atım miktarı belirlenir. Yine, alınan sıvının cinsi, idrarı kaçırma ve idrara çıkma sıklığı saatleriyle birlikte ölçülür.

Sağlıklı bir insanda günlük idrara çıkma sıklığı gündüz 4 ila 6, gece ise 1 ila 2 arasında olmalıdır. Dolayısıyla gündüz 7’den fazla idrara çıktığınız zaman normal kabul edilmemektedir. Mesane eğitimin dışında pelvik taban kaslarının güçlendirilmesi amacıyla yapılan (kegel egzersizler) kasın dayanıklılığının ve gücünün artırılması ile idrar kaçırmada azalma amaçlanmaktadır. Egzersizler, ağırlıkları 20-100 gram arasında değişen beş vajinal koninin vajinada sırayla taşınmasıyla yapılmaktadır. Egzersizler günde minimum 30-45 defa, farklı pozisyonlarda yatarak, oturarak ve ayakta uygulanır. Bu egzersizlerin başarılı olabilmesi için 3-4 aylık süre gerekmektedir. Pelvik tabanın elektriksel stimülasyonu, pelvik taban kas gruplarına vajina ya da yüzeysel elektrotlar yardımıyla, vajinal ya da rektal yoldan uyarıcı olarak düşük doz elektrik akımı verilmesiyle uygulanmaktadır. Diğer taraftan Biofeedback tedavisi, pelvik tabanın kasılmasının ve gevşemesinin, ekran ve ses düzeni ile görsel ve işitsel sinyaller halinde hastaya yansıtılması durumudur. Biofeedback veya intravajinal direnç araçları (koniler) ile kombine edilebilir.

İdrar Kaçırmada İlaç Tedavisi

"Antibiyotikler, kas gevşeticiler, vs."

İdrar kaçırma tedavilerine ilave olarak alfa-adrenerjik agonistlerveya lokal östrojen gibi farmakolojik tedaviler uygulanabilir. İdrar kaçırma tedavisinde kullanılan başlıca ilaçlar, muskarinik reseptör antagonistleri (MRA),mirabegron ve östrojendir. Diğer ilaçlar arasında desmopressin ve duloksetinyer almaktadır. Tabi bu ilaçları alırken hastada yaratacağı halsizlik, ağız kuruluğu, bulantı ve konstipasyon sık görülen ve istenmeyen yan etkiler olabilmektedir.

İdrar Kaçırmada Cerrahi Tedavisi

"Destekleyici bantlar, enjeksiyon materyalleri, idrar tutucu protezler, direnç artırıcı balonlar, açık cerrahi yöntemler"

Medikal ve davranışsal tedaviler yetersiz kaldığında, cerrahi tedaviler seçilmiş hastalarda uygulanmalıdır. Özellikle, yaşlılarda bu kararı verirken hastanın kendi isteği ve aile bireylerinin tercihleri her zaman göz önünde tutulmalıdır. Genelde ilk cerrahi girişimin başarı şansı oldukça yüksektir. Hastanın, yaşı, kilosu, menapozaldurumu, inkontinansın tipi ve beraberinde eşlik eden sarkma derecesi cerrahın kişisel seçimine bağlı olabilmektedir. Yine,ameliyat tipinin seçiminde; hastanın genel durumu, üretranıntestlerde hareketlilik durumu, ameliyat öncesi ürodinamikparametreler, cerrahi deneyim ve uygulanacak tekniğin olası komplikasyonları göz önünde bulundurulmalıdır.

Özellikle stres tipi idrar kaçırmanın tedavisinde uygulanan askı ameliyatı dediğimiz işlemde ise, vücudunuzun dokularından ya da sentetik bir maddeden yapılan şeritler ya da ağ kullanılarak mesane boynu ve mesaneden idrar taşıyan tüp etrafında bir pelvik askı ya da hamak oluşturma işlemidir. Öksürük ve hapşırma esnasında askı üretrayı kapalı tutarak destek sağlar. Bu yöntem ümit verici sonuçlar göstermekte ve giderek yaygınlık kazanmaktadır.

İdrar Kaçırma Tedavisinde Mesane Büyütme

Mesane büyütme mesanenin boyutunu artırmak için kullanılan bir yöntem olup, işlem karından yapılan karmaşık ve büyük ameliyat gerektirir. Karnınızda bir kesik açılır ve mesanenizin üstünde de bir açıklık oluşturulur. Genellikle, bağırsak veyamidenizden bir doku şeridi alır ve mesane açıklığı üzerine iliştirir. Eklenen bu doku yaması mesanenizin boyutunu artırır. Genel anestezi altında yapılmakta ve birkaç saat sürebilmektedir. Kişinin normal yaşantınıza dönebilmesi için hastaneden ayrıldıktan sonra birkaç hafta geçmesi gerekmektedir. Mesane büyütme her zaman idrar kaçırmayı tedavi etmez, enfeksiyon ve kronik ishal gibi ciddi yan etkileri de olabilmektedir. Nadir gelişen fakat olası iki ciddi yan hastalık, mesanenin kendiliğinden delinmesi ve mesane kanseridir diyebiliriz.

İdrar Kaçırma Tedavisinde Botoks Enjeksiyonu

Botoks enjeksiyonu şu anda üzerinde çalışılan bir başka tedavi yöntemi arasındadır. Bu işlemle, kişinin uyuşturulmuş olan mesane kası içine botoks enjekte edilir. Bunun genellikle altı ile dokuz ay içinde tekrar edilmesi gerekmektedir.

İdrar Kaçırma Tedavisinde Lazer Uygulaması

Bir diğer tedavi yöntemi olan lazer uygulaması, hasta jinekolojik muayene masasında yatar pozisyondayken yapılır ve işlem son derece acısız ve ağrısız olmaktadır. Vajina içine yerleştirilen lazer probu ile mesane boynu ve idrar kanalına verilen enerji ile bu bölgenin kolajen ve elastik bağ dokusu uyarılır. Bu uyarılma ile birlikte sıkılaşma olmakta ve bölgenin bağışıklık sistemi aktif hale gelmektedir. İşlem genelde 20-30 dakika sürmektedir. İşlemin kısa sürmesi, cerrahi dikiş işleminin olmaması, anestezi gerektirmemesi, hafif ve orta düzey idrar kaçırmalarında oldukça başarılı bir yöntemdir. Kişiler aynı gün günlük yaşantılarına devam edebilmektedir. Bu uygulamada hastaya aynı seansla birlikte vajina sıkılaşması da uygulanabilmektedir.

İdrar kaçırmada laboratuvar testleri

Enfeksiyon şüphesi varsa, idrar kültürü ile idrar analizi yapılmalıdır. Yaşlı kadınlarda idrar tahlilinin yorumlanması, idrar kaçırmanın bir nedeni olmayan asemptomatik bakteriyi yaygınlaşması göz önüne alınmalıdır. Stres testi, yoğun pelvikkaslar egzersiz programlarını önermeden önce veya inkontinans semptomlarına dayanılarak ampirik tedaviye cevap verilemediğinde kullanılabilir. Test, hastaya dolu bir mesane ile birlikte ayakta durma, gevşeme ve tek bir şiddetli öksürme istemek suretiyle yapılmaktadır. Perinenin altında veya zeminine bir ped konularak ve klinisyen üretradan sızıntı olup olmadığı gözlemlenir.

İdrar kaçırmanın sosyal hayat üzerindeki etkilerini azaltacak emici özellikler gösteren çeşitli hijyenik destek ürünleri vardır.Hijyenik destek ürünleri hafif, orta ve şiddetli durumlara uygun seçeneklere sahiptir.

• En az 1 çay kaşığını ve en çok 1 çorba kaşığını doldurabilecek kadar iç çamaşıra sızmış olan idrar “hafif düzeyde idrar kaçırma”
• En az 2 çorba kaşığını ve en çok 1 çay bardağını doldurabilecek kadar akmış olan idrar “orta şiddette idrar kaçırma”
• 1 çay bardağından daha fazla miktarda akmış olan idrar “şiddetli düzeyde idrar kaçırma” olarak kabul edilebilir.

Yapılan araştırmalarda, idrar kaçırmanın asıl sebebinin pelvistabanındaki kas dokusunun yetersizliği olduğu anlaşıldı. Bu nedenin anlaşılmasından sonra idrar kaçırma ameliyatlarında mesanenin yukarı çekilmesi yöntemi terk edildi. Ameliyatlar günü birlik olarak ve genel anestezi kullanımına gerek kalmadan da lokal anestezi yöntemiyle yapılabiliyor. Hastanede çok fazla yatmayı gerektirmeyen bu yöntem yüzde doksanlara varan çözüm oranıyla hastaların yüzünü güldürmektedir.