ERTESİ GÜN HAPLARI

Ertesi Gün Hapı Nedir?

Ertesi gün hapı, genel olarak yüksek miktarda progesteron hormonu içerdiğinden, korunmasız cinsel ilişkiden sonra alındığında gebeliğin oluşmasını engelleyebilen türde bir hap çeşididir. Düzenli olarak kullanıldığında, çok ciddi sağlık sorunlarının bulunması nedeniyle, kesinlikle dikkatli kullanılması gerekmektedir. Çünkü fazla hormon yüklemesine sebep oldukları ve bazı yan etkilere yol açtığı da bilinen bir gerçektir. Hem yumurtanın rahme tutunmasına engel olan hem de döllenmesini zorlaştırabilen bu haplar, ayrıca temel olarak cinsel saldırı, kondom yırtılması veya korunmanın unutulması gibi acil vakalarda hamileliği önleyici olarak kullanılmaktadır.

Ertesi Gün Hapı Nasıl Kullanılır?

Ertesi gün hapları, korunmasız cinsel ilişkiden sonra 72 saat içerisinde alınmalı ve ilk hapın ardından ikincisi 12 saat sonra alınmalıdır. Çünkü son dönemlerdeki hapların genellikle tek doz olması, bu işi biraz daha kolaylaştırmaktadır. Geçmişte kullanılan ertesi gün haplarının 70 kilo üzeri kadınlarda çok etkisiz olması sebebiyle, çok kilolu kadınlarda dozu arttırılıp etki göstermesi sağlanmıştır. Yalnız, yine de kilo yükseldikçe bu ilaçların etkinliğinin düştüğünü unutmamak gerekir. Zira kadınlarda kilo ve yağ kütlesi ile hormon düzeyi çok sıkı bir ilişki içerisinde olmaktadır. Bu yüzden, fazla ya da az kilolu kadınların hamileliğini bile engelleyebildiği dikkate alınırsa, bu hapların yüksek kilolu kişilerde etkisiz kaldığı da bilinmektedir.

Bunun yanı sıra, ilacın etkisinin 72 saat sonra düştüğünü de unutmamak gerekir. Cinsel ilişkinin hemen ardından alınan ertesi gün hapı, %98.9 oranında engelleyici özelliğe sahipken, bu oran 72. saate doğru ciddi miktarda düşüş gösterebilmektedir. Her ne kadar bu ilacı alabilirim düşüncesiyle hapı çok geciktirmek, maalesef gebe kalma risk ihtimalini giderek arttırmaktadır. Hamileliliği önleme hapları, mevcut olan bir gebeliği sonlandırmaya yaramazlar. Çünkü düşük hapıyla aynı şey değildir.  Ertesi gün hapı bir acil durum ilacı olduğu için, bu ilacı sık kullanmanın ve zararı olup olmadığını merak ediyor olmanız gayet normaldir.

Ertesi Gün Haplarının Yan Etkileri

Ertesi gün haplarının içeriğindeki progesteron oranı yoğun olduğundan, kadınlarda çok fazla yan etkinin ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Bu sebeple, kullanmadan önce muhakkak doktorunuza danışmanız, yan etkilerinden sakınabilmek için çok önemlidir. Hormon değişimlerine bağlı olan bu yan etkileri şöyle sıralayabiliriz:

• Memelerde hassasiyet
• Ara ara kanamalar
• Baş ağrısı
• Halsizlik
• Baş dönmesi
• Mide bulantısı
• Kusma
• Adet dönemlerinde bozulmalar.

Ertesi gün haplarının aynı ay içerisinde birden fazla korunmasız cinsel ilişkiye girdiyseniz ve ertesi gün haplarına güveniyorsanız, maalesef bu güvenin sonucu pek de istenilen şekilde olmayacaktır. Çünkü, uzun süreli kullanımlarda hormon dengesini alt üst edebilir, belli kanser türlerinin riskini arttır ve adet döneminin bozulmasına sebep olabilir. Bilinçsiz şekilde kullanıldığında kalp damar hastalıkları ve pek çok diğer sağılık sorunlarına neden olabilmektedir. Piyasalarda farklı markalardaki ertesi gün haplarının içerikleri de farklı olduğundan dolayı, ilacı kullanmadan önce prospektüsü iyice okumanız ya da jinekologunuza danışmanız en iyisi olacaktır. Ayrıca uzmanlara göre, ertesi gün haplarının düzenli veya sık aralıklarla kullanılmasının neden olabileceği ve zararlarıyla ilgili hala yeterince bir araştırma henüz yapılmış değildir.

Ertesi gün hapını kullandıktan sonra kanama olur mu?

Ertesi gün haplarının kullanımının ardından kanda birden fazla artan ve sonrasında kesilen progesteron miktarı, rahmi şaşırtarak ara adet kanamalarının ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Yalnız bu belirtiler her kadında ortaya çıkmaz. Pek çok kadın, bu kanamaların adet söktürücü işlevinden dolayı gerçekleştiğini düşünmektedir. Oysa ki ertesi gün haplarının adet söktürme ve adet geciktirme gibi herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Bazen bazı kişilerde adetin on güne kadar gecikmesine sebep olabilmesi mümkün olsa da, bu durum onun her zaman bir adet geciktirici olarak kullanılabileceği anlamı da taşımamaktadır. Dolayısıyla doğum kontrolü için doğum kontrol yöntemlerini, adet geciktirme için adet geciktirici ilaçları, adet söktürme için de adet söktürücü ilaçları kullanmaya devam etmenizde yarar vardır.

Doğum Kontrolü Olarak Kullanabilir miyiz?

Ertesi gün haplarının kesinlikle birer doğum kontrol yöntemi olmadığını herkesin bilmesi gerekir. Bu ürünler, bir şekilde istenmeyen bir hamile ihtimalinde acil durumlarda kullanılmalıdır. Örnek vermek gerekirse;

• Korunma yönteminin sorunlu olduğu durumlar
• Kondom yırtılması
• Cinsel saldırı vakalarında
• Spiralin yerinden kayması
• Doğum kontrol hapını almayı unuttuğunuzda
• Çok gerekli olan diğer vakalar

Ertesi gün hapının yerine kullanabileceğiniz doğum kontrol yöntemleri ise;

• Kondom
• Spiral
• Diyafram
• Doğum kontrol hapları
• Doğum kontrol implantları
• Doğum kontrol iğneleri
• Tüpleri bağlatma
• Diğer tedbirler olarak sıralanmaktadır.

Doğum kontrol yöntemlerinin çok daha fazla koruma sağladıkları dikkate alındığında, ertesi gün haplarının çok ta gerekli olmadığını belirtebiliriz.

Hamileliği Engeller mi?

Bilindiği üzere, ertesi gün haplarının doğurganlığa karşı herhangi bir engelleyici etkisi yoktur. Cinsel ilişkinin hemen ardından alınan ertesi gün haplarının hamileliği engelleme oranı %98'dir. Yapılan araştırmalarda, ertesi gün hapı kullananların sadece %70’inde başarı sağlandığını, bunun sebebinin ise, hapın geç kullanımı sonucu olduğunu göstermektedir. Diğer doğum kontrolü yöntemlerinin etkileriyle kıyasladığımızda bu en mantıklısı değil tabi ki. Örneğin, spiral (RİA) gibi daha uzun ömürlü yöntemlerin başarısı %99’ın üzerinde olmaktadır. Birinci korunma yönteminiz ertesi gün hapı ise, hala gebelikten tam olarak korunmuş olmuyorsunuz demektir. Kadınlardaki yumurta hücrelerinin erkekten gelen spermler tarafından döllenme ihtimali ve rahmin de bu döllenmeye hazırlanma zamanı her geçen dakika boyunca kısalıyor ve ertesi gün hapını çok geç almak, yumurtanın rahme tutunmasına engel olacak değişikliklerin gerçekleşmesine de engel olmaktadır. Bu sebeple, hamilelikten kesinlikle korunmak isteyenlerin riskler barındıran ertesi gün haplarını değil, bilinen ve doğru uygulanan doğum kontrol yöntemlerini denemeleri, hamilelikte korunma anlamında çok daha iyi bir seçenektir.

Cinsel Hastalıklardan Sizi Korur mu?

Doğum kontrol yöntemleri kondom gibi, hamileliği önlemenin yanında, cinsel hastalıklara karşı da aktif bir koruma sağlamaktadır. Yalnız ertesi gün haplarının tek işlevi, gebeliğin başlamasına engel olmaktır. Yani spiral, doğum kontrol hapları ve diğer yöntemlerde olduğu gibi, bu haplarla da hastalıklara karşı korunma sağlanamaz. Düzenli olarak korumasız cinsel birliktelik yaşayan kişinin, cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma ihtimali oldukça yüksektir. Cinsel geçmişini bilmediğiniz insanlarla cinsel ilişkiye girdikten sonra ertesi gün hapı kullanmanız, gebelik konusunda size yardımcı olabilir ancak cinsel hastalıklar konusunda kesinlikle etkisi olmaz. Eğer sizin için, sıklıkla ertesi gün hapı almak demek, sıklıkla korumasız cinsel birliktelik anlamına geliyorsa, ertesi gün hapının zararlarından çok, özellikle chlamydia adlı virüsün bulaşmasının riskini daha çok taşıyorsunuz demektir. Yani bu hastalık sonradan enfeksiyonlu bir hastalığı dönüşebilmekte, dış gebeliklere sebep olabilmekte ve kronik ağrılar yaşamanıza neden olabilmektedir.

Adet Düzeni Neden Bozulmaktadır?

Kadınlarda adet düzeni, adetin bitiminden hemen sonra başlar ve yumurtlama oluşana kadar kanda östrojen hormonu hakimdir. Yalnız, yumurtlamanın ardından rahmin hamileliğe hazırlanması için progesteron hormonu salgılanır ve gebelik için vücut hazır bir durumda bekler. Son adetten 21 ila 35 gün sonra, halen gebelik oluşmadıysa, progesteron üretimi sona erer ve rahim uyarılarak hem iç dokuları atmaya başlar hem de döllenmemiş yumurtayı dışarı çıkartır. Ertesi gün haplarının içerisinde çok fazla miktarda progesteron hormonu bulunmakta olup, bu hormon adetin başlamasına engel olmaktadır. Fakat daha sonra progesteronun bir anda düşmesi ile adetin daha hızlı başlamasına neden olabilmektedir. Ertesi gün hapının uzun süreli kullanımlarında vücudun kendi kendine karar verme mekanizmasına zarar verebilmekte ve rahme yanlış uyarılar gönderilmesine sebep olabilmektedir. Bu durumda düzeninin bozulmaması ve sağlıklı şekilde devam edebilmeniz için bu hapların kullanımı konusunda daha dikkatli olmalıyız.

Ertesi Gün Haplarından Hangisi Alınmalı?

Ertesi gün hapları, temelde koruyuculuğu konusunda ciddi oranlarda farklar bulunmuyor ve pek çok hap ithal olduğu için yerli muadillerinden daha pahalı olabiliyor. Bu yüzden, içeriği birbiri ile aynı olan ertesi gün haplarının fiyatlarına aldanmamak lazım. Zaten hapı almak istediğinize dair Doktorunuzu ve Eczacınızı bilgilendirirseniz size en uygun seçeneği sunacaklardır.

Gebelik Kontrolü Ne Zaman Yapılmalı?

Ertesi gün hapınızı doğru ve düzenli bir şekilde aldıysanız ve adetiniz her zamanki süreyle veya bir kaç günlük gecikmeyle, kanamayla gerçekleştiyse, hapın etkili olduğunu söyleyebiliriz. Ancak bazı vakalarda, kişilerin üzerindeki gerginlik ve stresten dolayı bu adet gecikebiliyor ve dolayısıyla panik hali de giderek artabiliyor. Bu durumda, adet zamanının üstünden bir kaç gün geçti ve halen adet olmadıysanız, tahlil yaptırarak hamile olup olmadığınızı öğrenebilirsiniz. İdrar ile uygulanan gebelik testleri zaman zaman yanıltıcı sonuçlar verebilmekte, bu yüzden  kan testinin her zaman en doğru bilgi verdiğini unutmayın.

Kullanım Sınırları?

Uzmanlar ertesi gün hapının ayda en fazla 1 defa alınması gerektiğini önermektedir. Ancak, yılda 3 defadan daha fazla alınmasının hem sağlık anlamında hem de gebeliği önleme anlamında büyük riskler taşıdığını belirtmektedirler. Aksi taktirde adet düzeninin bozulması, hamileliği önleme işlevinin yerine gelmemesi gibi istenmeyen sonuçlarla karşılaşılması mümkün olabilmekte ve bu durum kadınlarda istenmeyen gebeliklere kadar gidebilmektedir.